Trong cuộc đời nhiều thăng trầm, chìm nổi của mình, đại thi hào Nguyễn Du đã có không ít năm tháng sống ở kinh thành Thăng Long. Văn hóa đất đế đô, bầu không khí tinh thần nơi kinh kỳ có ảnh hưởng không nhỏ tới tài thơ và cốt cách của đại thi hào dân tộc.
Thăng Long cũng là nơi thân phụ ông, các anh em ruột và nhiều danh nhân khác trong dòng họ Nguyễn Tiên Điền trau dồi tài năng, đỗ đạt và vinh hiển.
Hướng tới đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch và UBND tỉnh Hà Tĩnh dự định phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học “Đại thi hào Nguyễn Du và các danh nhân dòng họ Nguyễn Tiên Điền với Thăng Long - Hà Nội” vào tháng 10/2010 tại Hà Tĩnh. Song do tình hình mưa lũ nặng nề tại miền Trung vào thời điểm đó, Hội thảo không tổ chức được. Ban tổ chức xin tập hợp tham luận của các nhà khoa học đã đăng ký tham gia Hội thảo công bố trong cuốn Kỷ yếu này.
Cuốn sách như một lời tri ân đối với đại thi hào và các danh nhân dòng họ Nguyễn Tiên Điền vì những đóng góp của họ cho văn hóa dân tộc. Đây cũng là dịp để các nhà khoa học công bố những tìm tòi mới, những nhận thức sâu sắc hơn về cuộc đời và sự nghiệp của đại thi hào, mối quan hệ giữa văn hóa Thăng Long với sáng tác của Nguyễn Du và các danh nhân dòng họ Nguyễn Tiên Điền nhân kỷ niệm 245 năm năm sinh - 190 năm năm mất của đại thi hào. Hội thảo cũng là diễn đàn trao đổi nhằm nâng cao trách nhiệm của những người hoạt động trong lĩnh vực văn hoá nghệ thuật đối với việc gìn giữ và phát huy di sản tinh thần của Nguyễn Du và các danh nhân dòng họ trong đời sống đương đại.
Hà Nội, tháng 10 năm 2010
Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam
PGS.TS. NGUYỄN CHÍ BỀN